CÙNG BÀN LUẬN (XIV): HỌC TỪ THẤT BẠI

Từ vật nuôi làm giàu, tu hài (hay còn gọi là ốc vòi voi) đang là nguồn cơn nguy khốn của bà con nông dân huyện Vân Đồn (Quảng Ninh). Hơn 6 tháng đầu năm 2012 có đến 200 triệu con tu hài giống chết, gây thiệt hại ước chừng 300 tỷ đồng.  

Theo kết quả xét nghiệm ban đầu, tu hài chết là do mắc nội ký sinh trùng Perkinsus Spp.  Dịch bệnh là chuyện thường trong nghề nông, nhưng điều đáng nói là từ đầu năm nay, khi phát hiện ra bệnh trên tu hài nhưng chính quyền địa phương và các ngành chức năng đã không có biện pháp phòng bệnh, chữa bệnh hiệu quả khiến dịch bệnh bùng phát trên diện rộng, gây thiệt hại lớn. Dịch bệnh trên tu hài ở huyện Vân Đồn lại một lần nữa cảnh báo cho cách thức nuôi trồng thiếu quy hoạch, phi khoa học của nông nghiệp nước ta. Chỉ trong vài năm, từ vài ba hộ nuôi thử nghiệm, đến nay cả huyện Vân Đồn đã có 700 doanh nghiệp và hộ dân nuôi tu hài. Điều này gợi nhớ những đợt dịch bệnh trên tôm hùm, tôm sú, cây tiêu... nhà nông thiệt hại bạc tỷ mà chỉ biết đứng nhìn!  

          Nông dân ta có ý chí và khát vọng làm giàu, nhiều hộ gia đình biết làm ăn và thành công lớn. Nhưng có một điểm yếu chí tử là nhiều hộ làm kinh tế gia đình một cách tự phát, thấy bà con chòm xóm làm được thì mình cũng làm theo. Tâm lý làm ăn theo phong trào, đôi khi bất chấp khoa học kỹ thuật, không tính toán lo xa là nguyên nhân không ít thất bại và đổ vỡ, khiến nhiều nông dân trở thành những "con nợ" khó có khả năng thanh toán.       

        Vân Đồn là vùng nuôi trồng thủy hải sản lớn của Quảng Ninh. Lẽ đương nhiên, những thành công hay thất bại của người dân trong lĩnh vực nuôi trồng thủy, hải sản đều liên quan đến chính quyền cơ sở và đặc biệt là các nhà khoa học. Trong số 700 cơ sở, hộ dân nuôi tu hài đã có bao nhiêu phần trăm được khuyến cáo tạm dừng đầu tư hay phổ biến phương pháp phòng, trị bệnh? Khi tu hài giống được nhập về từ nhiều nguồn, mạnh ai nấy làm, đã có sự khuyến cáo nào của các cơ quan chức năng? Việc mải mê làm giàu nhưng thiếu tính toán của người dân dẫn đến đổ vỡ là bài học cay đắng, thật đáng thông cảm và xót xa, nhưng trong thất bại ấy có trách nhiệm của chính quyền cơ sở và các nhà khoa học thủy sản trong việc dự báo, cảnh báo, hướng dẫn và hỗ trợ khoa học, quy hoạch vùng nguyên liệu và các giải pháp đối phó với bệnh dịch.

Đối với Vân Đồn, việc trước mắt là tìm ra nguyên nhân gây bệnh dịch để nhanh chóng dập dịch và tiếp tục nuôi trồng thủy hải sản. Kế đó là có biện pháp giúp bà con về mặt tài chính để ổn định cuộc sống và ổn định vùng hàng hóa. Bài học không mới nhưng nóng bỏng đặt ra cho Vân Đồn và bà con nông dân trên mọi miền đất nước đó là khi có ý định đầu tư làm ăn lớn thì phải có kiến thức khoa học, hoặc phải được hỗ trợ về khoa học, đồng thời phải nghiên cứu thị trường để nâng cao hiệu quả kinh tế. Vậy nên, cùng với vốn đầu tư và ý chí làm giàu của bà con nông dân, chính quyền và các hiệp hội ngành nghề cần xây dựng quy hoạch vùng nguyên liệu, trù liệu đầu vào, đầu ra cho sản phẩm; nhà khoa học phải đồng hành với bà con trong sản xuất thì mới có thắng lợi trong nuôi trồng. 

HÀM ĐAN