CANNES 2012: ĐIỂM NHẤN CHUYÊN MÔN

(Cảnh trong phim "Amour" đoạt giải Càng cọ vàng 2012)

Nỗi thất vọng đến từ nước Mỹ

Rạng sáng 28- 5 (theo giờ Việt Nam) liên hoan phim danh giá của nước Pháp- Cannes 2012 đã khép lại. Trong số 22 bộ phim tranh giải Cành cọ vàng năm nay, có 6 bộ phim đến từ nước Mỹ-một con số khá cao so với các lần Liên hoan phim (LHP) Cannes gần đây. Sau giải Cành cọ vàng 2011 cho kiệt tác “The tree of life” (Cây đời); LHP Cannes năm nay, điện ảnh Mỹ gây thất vọng lớn khi cả 6 bộ phim không để lại nhiều ấn tượng cho người xem.  

Gây thất vọng nhất là bộ phim “On the road” (Trên đường) vốn chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Jack Kerouac (1922-1969). Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng ca ngợi tinh thần tự do của tuổi trẻ và độc đáo ở kỹ thuật viết pha tạp những câu văn ngắn kiểu điện tín xen các đoạn văn dài mô phỏng nhạc jazz. Sự thất bại của bộ phim “Trên đường” chứng minh sự bất lực của đạo diễn Walter Salles khi không làm sao chuyển hóa được tinh hoa nghệ thuật ngôn từ trong tiểu thuyết để biến thành điểm nhấn của nghệ thuật hình ảnh động trong điện ảnh. W. Salles đã quá bám sát vào cốt truyện tiểu thuyết khiến bộ phim “Trên đường” trở nên dài lê thê, tẻ nhạt như một bộ phim quảng bá du lịch! Vớt vát cho “Trên đường” có lẽ là nhờ dàn diễn viên trẻ đẹp và diễn xuất có nghề. Nổi bật là vai nhân vật nữ Marylou của diễn viên Kristen Stewart-nổi tiếng khi đóng Bella Swan trong loạt phim “Chạng vạng”, được xem là phát hiện đáng nhớ của Cannes 2012.

Bạn diễn của K. Stewart trong loạt phim “Chạng vạng” là “ma cà rồng” Robert Pattinson cũng xuất hiện tại Cannes 2012 khi là diễn viên chính trong bộ phim “Cosmopolis” (Thành phố quốc tế) của đạo diễn David Cronenberg. Bộ phim này cũng chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn đương đại hàng đầu nước Mỹ Don Dellilo. Bộ phim kể về một ngày bất thường trong đời tỷ phú chứng khoán chưa đến 30 tuổi tên là Eric Parker. Vào lúc “bong bóng” chứng khoán New York sắp thành thảm họa, sự nghiệp lừng lẫy của E. Parker có nguy cơ quay về con số không thì anh lạnh lùng đi... cắt tóc. Để đến được tiệm cắt tóc, Parker phải đi xuyên qua thành phố đang hỗn loạn. Đó cũng là lúc E. Parker quay trở lại kỷ niệm với vợ cũ và cả những người đàn bà đã đi qua đời anh, và trông thấy những bộ mặt thảm hại của cư dân thành phố. Một hành trình ngắn ngủi về địa lý nhưng lại làm biến động phức tạp của tâm lý nhân vật. Robert Pattinson thực sự đã thể hiện được phần nào những cung bậc tâm lý thất thường của E. Parker nhưng nhìn tổng thể thì “Thành phố quốc tế” chỉ được xếp vào hạng “xem được”!

Báo chí Pháp tin rằng, mục đích phim Mỹ đổ bộ xuống Cannes không phải là ham hố tranh giải Cành cọ vàng mà chỉ đơn giản là quảng bá trước khi trình chiếu rộng rãi. Ai cũng biết, LHP Cannes chỉ xếp sau giải Oscar, được nhắc tên liên tục trong gần một tuần tại LHP Cannes thì hiệu quả quảng bá không hề nhỏ, lại còn tiết kiệm hơn so với chiến dịch quảng cáo tốn kém-có khi bằng 1/3 chi phí sản xuất phim.

Cũng không được đánh giá cao như các bộ phim Mỹ là các bộ phim đến từ châu Á. Trong quá khứ, Cannes đã từng là “bệ phóng” tên tuổi cho các bộ phim như: “Farewell my concubine” (Bá vương biệt cơ, 1993) của Trần Khải Ca (Trung Quốc), “Happy together” (Hạnh phúc bên nhau, 1997) và “In the mood for love” (Tâm trạng khi yêu, 2000) của Vương Gia Vệ (Hồng Kông, Trung Quốc)... Tại Cannes 2012, ba bộ phim đến từ Hàn Quốc và Nhật Bản hoàn toàn không gây được bất cứ một tiếng vang nào.

Dù được đánh giá là kỳ LHP đa dạng và phong phú từ nội dung, phong cách và thể loại nhưng Cannes 2012 được xem là một kỳ LHP không có nhiều phim hay, chất lượng các bộ phim không đồng đều.

          Đi theo tiêu chí truyền thống

Sự kém cỏi của những bộ phim tưởng chừng sẽ gây bất ngờ đến từ Mỹ và châu Á khiến giới phê bình đoán chắc lại có thêm một bộ phim châu Âu đoạt giải Cành cọ vàng. Càng đến ngày công bố giải, phim “Amour” (Tình yêu) của đạo diễn Áo Michael Haneke và phim “Au-delà des collines” (Bên kia những ngọn đồi) của đạo diễn Ru-ma-ni Cristian Mungiu nổi lên, biến Cannes 2012 trở thành cuộc đua “song mã”. Cuối cùng, Cành cọ vàng đã thuộc về phim “Tình yêu”. Phim “Bên kia những ngọn đồi” cũng đoạt hai giải quan trọng là giải kịch bản cho C. Mungiu và giải nữ diễn viên chia cho hai diễn viên là Cristina Flutur và Cosmina Stratan.

Sự vinh danh trên chứng tỏ Ban giám khảo Cannes 2012 với chủ tịch là nhà làm phim I-ta-li-a Nanni Moretti đã không có sự lựa chọn theo hướng đổi mới; thay vào đó, tiếp tục đi theo tiêu chí truyền thống của LHP Cannes đó là thể hiện chiều sâu tâm lý con người thông qua các nghệ thuật tự sự phức tạp.

Tuy nhiên, có một điều khá mới đáng chú ý ở Cannes năm nay đó là hầu hết các bộ phim đều đặt nhân vật là những con người bình dị vào những tình huống éo le hoặc gian khổ bất ngờ và từ đó để các nhân vật tự tìm ra cách quay trở lại trạng thái hạnh phúc, bình an trước đó. Có thể lờ mờ tiên đoán rằng, nội dung các bộ phim đang gián tiếp phản ánh sự loay hoay của các nước châu Âu thoát khỏi khủng hoảng nợ công hiện nay! Điều này có nghĩa Cannes năm nay cũng có vẻ gần với Oscar khi bắt đầu quan tâm đến vấn đề đời sống hơn là các chủ đề cao siêu, không sát với thực tế.

Tiêu biểu cho xu hướng về nội dung của Cannes 2012 chính là bộ phim đoạt giải Cành cọ vàng là “Tình yêu” của đạo diễn M. Haneke. Bộ phim kể về cặp vợ chồng đã ngoài tuổi 80 tên là Georges và Anne. Những năm tháng cuộc đời họ trôi qua hạnh phúc bên nhau với nghề nghiệp là giáo viên dạy nhạc. Sóng gió cuộc đời bất ngờ ập đến khi người vợ Anne bị đột quỵ, nằm liệt giường chờ chết. Chính thời điểm gian nan này, tình yêu đích thực và niềm thủy chung được cam kết bằng cả cuộc đời đã giúp họ có thêm nghị lực chống lại bệnh tật để tìm lại hạnh phúc dẫu rằng ngắn ngủi. Phim “tình yêu” là bản tình ca bằng hình ảnh ấn tượng nhất tại Cannes, được báo chí Pháp tôn vinh bằng những từ ngữ đẹp nhất có thể: “đẹp đẽ một cách ngoạn mục”, “tinh thần lãng mạn siêu việt”...

Kết quả cuối cùng của Cannes 2012 không hề gây bất ngờ. Cannes 2012 cũng không có nhiều điều mới mẻ. Vậy, phải chăng Cannes 2012 là một LHP không đáng nhớ? Câu trả lời thực ra tùy vào đánh giá của từng người; nhưng với một kỳ LHP tôn vinh được bộ phim hay nhất, và còn có sự góp mặt của một số bộ phim khá hay thì dẫu sao Cannes 2012 vẫn là một kỳ LHP đáng nhớ.

HÀM ĐAN